اکسیژن تراپی؛ و اثرات آن بر بیماری های ریوی

اگر مقالات دیگر مجموعه نفس یار را مطالعه کرده باشید، حتما متوجه شده اید که ما به کمک تأمین اکسیژن و تغلیظ آن به درمان بیماری ها کمک می کنیم. این روش درمانی جزو شاخه ای از درمان به نام اکسیژن تراپی شناخته می شود. اگر با ما در این مطلب همراه باشید، در ادامه شما را با اکسیژن تراپی و به خصوص اثر آن در درمان بیماری های ریوی بیشتر آشنا می کنیم.

تاریخچه اکسیژن تراپی

در قرن هجدهم میلادی، شیمی‌دان انگلیسی جوزف پریستلی با گرم کردن اکسید جیوه توانست گازی را بدست آورد که باعث افزایش شعله شمع روشن می شد. این گاز همان ماده ای بود که امروزه به نام اکسیژن می شناسیم و این اولین نمونه ثبت شده در تاریخ است که یک شیمیدان توانسته است نمونه خالص آن را بدست بیاورد. در کمتر از 50 سال، این گاز راه خودش را به زندگی عموم مردم پیدا کرد و پزشکان متوجه شدند که تنفس اکسیژن خالص باعث افزایش انرژی و هوشیاری افراد می شود.

این زمان را آغاز اکسیژن تراپی می دانند. به خصوص ثروتمندان و اشراف انگلیسی علاقه خاصی به مصرف اکسیژن خالص داشتند و استفاده از این ماده به سرعت بدل به یک جایگزین گرانقیمت و کمیاب برای افیون و مواد مخدر در میان طبقه بالای جامعه بریتانیا شد. این مسیر در قرن نوزدهم هم ادامه پیدا کرد، جایی که حالا عموم مردم هم از فواید اکسیژن تراپی باخبر شده بودند، اما در سطح جامعه اکسیژن خالص به سختی یافت می شد و مخزن هایی که به این نام دست به دست می شدند در حقیقت مالامال اکسیدهای نیتروژن، کربنات آهن و پتاسیم کلرات بودند.

از این زمان کم کم مصرف اکسیژن خالص در کشورهای دیگر هم مطرح شد. اولین شهر آمریکایی که به سراغ این روش درمانی رفت فیلادلفیا بود که هر کپسول کوچک اکسیژن انگلیسی را برای اهداف درمانی به قیمت 15 دلار می فروخت. طبیعتاً در نمونه های اولیه، این کپسول ها همان کپسول های نامرغوب و بی کیفیت در سطح جامعه بریتانیا بودند، اما به مرور نمونه های باکیفیت و اشرافی هم راه خود را به آمریکا باز کردند.

مسیر اکسیژن تراپی از اوایل قرن بیستم مجددا سرعت گرفت، زمانی که دو محقق آلمانی و فرانسوی به نام های آدولف فیک و پل برت اثر اکسیژن تراپی را روی خون داخل سرخرگ ها و سیاهرگ ها بررسی کردند. فیک و برت اولین کسانی بودند که مسمومیت سیستم عصبی مرکزی بر اثر بالا رفتن بیش از حد سطح اکسیژن را کشف و بررسی نمودند و نتایج کارهای آنها به جان اسکات هالدان، دانشمند انگلیسی کمک کرد تا تحقیقات درمانی این حوزه را به سطح بعدی ببرد.

تحقیقات هالدان در ابتدای جنگ جهانی اول منتشر شد. سال های جنگ اول و بعد جنگ دوم جهانی، مطالعات در خصوص استفاده از اکسیژن خالص برای درمان را پیش راند، به خصوص چون بسیاری از محققان در این زمان توانستند اثرات تئوری های درمانی خود را در میدان جنگ آزمایش کنند. با اختراع گازهای شیمیایی برای اهداف جنگی و بروز صدمات ریوی به سربازان، این شاخه از درمان بیشتر توسعه یافت و از 1962 تئوری های اکسیژن تراپی سر و شکل کاملی به خود گرفتند.

اثر اکسیژن تراپی در درمان بیماری های ریوی

پیش از هر چیز، دقت داشته باشید که مثل بسیاری از حوزه های درمان دیگر، فرد غیرمتخصص نمی تواند در خصوص استفاده از این متد نظر بدهد و نباید با اکسیژن خالص خود درمانی انجام بدهید. همان طور که در تاریخچه به آن اشاره کردیم، بالا رفتن بیش از حد سطح اکسیژن خون می تواند به بدن آسیب بزند. بنابراین تنها باید با مشورت یک پزشک متخصص نسبت به استفاده از این روش اقدام کنید.

شش های ما بخش حیاتی از عملکرد سیستم های داخلی بدن هستند و بدون آنها سطح اکسیژن خون پایین می آید. از آنجایی که بدون رسیدن اکسیژن کافی به بافت ها با مشکلات جدی روبرو می شویم، پس اثر اکسیژن تراپی در انواع بیماری های ریوی را نمی توان نادیده گرفت. برای مثال ذات الریه یا پنومونی طی تاریخ به کرات باعث مرگ و میر شده است، اما حالا به لطف این روش درمانی آمار مرگ بر اثر این بیماری کاهش چشمگیری نسبت به قرن های پیشین داشته است.

از طرف دیگر، به کمک این روش می توان بسیاری از اختلالات تنفسی را پیش از تبدیل شدنشان به بیماری های جدی درمان کرد. برای مثال آپنه خواب که باعث قطع شدن تنفس شما حین خواب می شود، به کمک این روش قابل درمان است. در صورتی که آپنه خواب نادیده گرفته شود در درازمدت می تواند به مشکلات قلبی و عروقی منجر شده و حتی زمینه ساز سکته شود. بنابراین اثرات این روش هم درمانی و هم پیشگیرانه هستند.

چه بیماری هایی با اکسیژن تراپی درمان می شوند

همان طور که گفتیم، اکسیژن تراپی در گذشته به خاطر اثر مثبتش روی هوشیاری و تقویت انرژی استفاده گسترده داشت و هنوز هم می توان گاهی با این هدف به این روش درمانی نگاه کرد. همچنین، افرادی که به هر دلیل قادر نیستند اکسیژن کافی را به بافت های بدن خود برسانند می توانند با این روش این مشکل را حداقل به صورت موقت حل کنند. خارج از این دو، عمده کاربرد این روش در درمان بیماری های ریوی است، جایی که به دلایل مختلف ریه ها توانایی عملکرد صحیح خود را از دست می دهند.

برخی از مهمترین این بیماری ها عبارتند از:

1. امفیزم: در این بیماری، کیسه‌های هوایی در ریه‌ها آسیب می‌بینند و اکسیژن تراپی به بهبود تنفس کمک می‌کند.
2. برونشیت مزمن: در این بیماری، مجاری هوایی ملتهب و باریک می‌شوند و اکسیژن تراپی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
3. فیبروز کیسه‌های هوایی: در این بیماری، بافت اسکار در ریه‌ها تشکیل می‌شود و اکسیژن درمانی می‌تواند به بهبود تنفس کمک کند.
4. پنومونی (ذات الریه): در برخی موارد، اکسیژن تراپی برای کمک به بهبود پنومونی یا ذات الریه تجویز می‌شود.
5. آسم: در موارد شدید آسم، اکسیژن تراپی می‌تواند برای کاهش علائم و بهبود تنفس استفاده شود.
6. هیپوکسی: در کسانی که نقص عملکرد ریه به هر دلیل باعث کاهش سطح اشباع می شود، این روش می تواند در تأمین سطح اکسیژن خون مناسب باشد.
7. سرطان ریه: یک بیماری دیگر که عملکرد ریه را مختل می کند. اکسیژن اضافی در این وضعیت به درمان کمک می کند.
8. آپنه خواب: قطع موقت تنفس در هنگام خواب که می تواند باعث مشکلات متعدد سلامتی شود.
9. کووید 19: در درمان این پاندمی مشهور که شش ها را به شدت درگیر خود می کند هم می توان از این روش استفاده کرد.

جمع بندی

در این مطلب مخاطبان عزیز نفس یار را با اکسیژن تراپی، تاریخچه آن و بیماری هایی که بیش از همه تحت تأثیر این روش درمان می شوند آشنا کردیم. اگر قصد خرید تجهیزات مورد نیاز برای این نوع درمان مانند اکسیژن ساز و سی پپ را دارید، می توانید با همکاران ما تماس بگیرید تا هر محصولی که مد نظرتان است با هر ظرفیتی که بخواهید در اختیارتان قرار بدهند. خوشحال می شویم که برای تأمین این تجهیزات در خدمت هموطنان عزیز باشیم.