اکسیژن تراپی؛ و اثرات آن بر بیماری های ریوی

اکسیژن تراپی و بیماری های ریوی

اگر مقالات دیگر مجموعه نفس یار را مطالعه کرده باشید، حتما متوجه شده اید که ما به کمک تأمین اکسیژن (اکسیژن ساز) و تغلیظ آن به درمان بیماری ها کمک می کنیم. این روش درمانی جزو شاخه ای از درمان به نام اکسیژن تراپی شناخته می شود. اگر با ما در این مطلب همراه باشید، در ادامه شما را با اکسیژن درمانی و به خصوص اثر آن در درمان بیماری های ریوی بیشتر آشنا می کنیم.

تاریخچه اکسیژن تراپی

در قرن هجدهم میلادی، شیمی‌دان انگلیسی جوزف پریستلی با گرم کردن اکسید جیوه توانست گازی را بدست آورد که باعث افزایش شعله شمع روشن می شد. این گاز همان ماده ای بود که امروزه به نام اکسیژن می شناسیم و این اولین نمونه ثبت شده در تاریخ است که یک شیمیدان توانسته است نمونه خالص آن را بدست بیاورد. در کمتر از 50 سال، این گاز راه خودش را به زندگی عموم مردم پیدا کرد و پزشکان متوجه شدند که تنفس اکسیژن خالص باعث افزایش انرژی و هوشیاری افراد می شود.

این زمان را آغاز اکسیژن تراپی می دانند. به خصوص ثروتمندان و اشراف انگلیسی علاقه خاصی به مصرف اکسیژن خالص داشتند و استفاده از این ماده به سرعت بدل به یک جایگزین گرانقیمت و کمیاب برای افیون و مواد مخدر در میان طبقه بالای جامعه بریتانیا شد. این مسیر در قرن نوزدهم هم ادامه پیدا کرد، جایی که حالا عموم مردم هم از فواید اکسیژن تراپی باخبر شده بودند، اما در سطح جامعه اکسیژن خالص به سختی یافت می شد و مخزن هایی که به این نام دست به دست می شدند در حقیقت مالامال اکسیدهای نیتروژن، کربنات آهن و پتاسیم کلرات بودند.

تاریخچه اکسیژن تراپی

از این زمان کم کم مصرف اکسیژن خالص در کشورهای دیگر هم مطرح شد. اولین شهر آمریکایی که به سراغ این روش درمانی رفت فیلادلفیا بود که هر کپسول کوچک اکسیژن انگلیسی را برای اهداف درمانی به قیمت 15 دلار می فروخت. طبیعتاً در نمونه های اولیه، این کپسول ها همان کپسول های نامرغوب و بی کیفیت در سطح جامعه بریتانیا بودند، اما به مرور نمونه های باکیفیت و اشرافی هم راه خود را به آمریکا باز کردند.

مسیر اکسیژن تراپی از اوایل قرن بیستم مجددا سرعت گرفت، زمانی که دو محقق آلمانی و فرانسوی به نام های آدولف فیک و پل برت اثر اکسیژن تراپی را روی خون داخل سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها بررسی کردند. فیک و برت اولین کسانی بودند که مسمومیت سیستم عصبی مرکزی بر اثر بالا رفتن بیش از حد سطح اکسیژن را کشف و بررسی نمودند و نتایج کارهای آنها به جان اسکات هالدان، دانشمند انگلیسی کمک کرد تا تحقیقات درمانی این حوزه را به سطح بعدی ببرد.

تحقیقات هالدان در ابتدای جنگ جهانی اول منتشر شد. سال های جنگ اول و بعد جنگ دوم جهانی، مطالعات در خصوص استفاده از اکسیژن خالص برای درمان را پیش راند، به خصوص چون بسیاری از محققان در این زمان توانستند اثرات تئوری های درمانی خود را در میدان جنگ آزمایش کنند. با اختراع گازهای شیمیایی برای اهداف جنگی و بروز صدمات ریوی به سربازان، این شاخه از درمان بیشتر توسعه یافت و از 1962 تئوری های اکسیژن تراپی سر و شکل کاملی به خود گرفتند.

اکسیژن درمانی چست؟

اکسیژن درمانی یک روش درمانی برای بیماری‌های تنفسی، عصبی، قلبی و عروقی است که به کمک رساندن سطح اکسیژن بدن به یک سطح مشخص انجام می‌شود. سلول‌های بدن ما از این گاز برای سوخت و ساز خود استفاده می‌کنند و اگر مقدار آن کمتر از حد مورد نیاز باشد، کارکرد آنها دچار مشکل می‌شود. بنابراین روش اکسیژن تراپی سعی می‌کند با تقویت سلول‌ها از طریق رفع نیاز جاری آنها، به درمان و بهبود بدن کمک کند.

اکسیژن تراپی چیست

امروزه دستگاه‌های متعدد با ظرفیت‌های گوناگون هم برای مصارف خانگی (اکسیژن ساز خانگی)، هم برای مصارف آمبولانسی و هم برای بیمارستان‌ها ساخته می‌شوند. بنابراین وارد زمانی شده ایم که این متد در بین محافل پزشکی نه تنها مورد قبول واقع شده است، بلکه به صورت گسترده به عنوان یک روش ایمن با آثار جانبی ناچیز شناخته می‌شود.

مزیت های اکسیژن تراپی

اکسیژن درمانی دارای فواید درمانی فراوانی می‌باشد که دانشمندان هنوز هم در حال بررسی توانایی آن در شرایط خاص می‌باشند؛ در ادامه به تعدادی از مزیت های اکسیژن تراپی اشاره شده است، با ما همراه باشید:

  1. افزایش سطح اکسیژن خون: بهبود عملکرد ارگان‌های حیاتی و افزایش انرژی
  2. کاهش خستگی و بهبود استقامت بدن: کاهش تنگی نفس و افزایش توانایی انجام فعالیت‌های روزمره
  3. بهبود کیفیت خواب: کمک به تنظیم الگوی خواب و کاهش اختلالات تنفسی شبانه
  4. حفظ سلامت مغز و قلب: جلوگیری از آسیب ناشی از کمبود اکسیژن به بافت‌های حیاتی
  5. کمک به درمان بیماری‌های ریوی: مانند آسم، COPD، ذات‌الریه و فیبروز سیستیک
  6. کاهش علائم نارسایی قلبی: کمک به عملکرد بهتر قلب و کاهش تورم اندام‌ها
  7. کمک به بیماران سکته مغزی: بهبود اکسیژن‌رسانی به مغز و کاهش آسیب سلولی
  8. تقویت سیستم ایمنی: افزایش توانایی بدن در مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها
  9. کاهش سردرد و بهبود هوشیاری ذهنی: تأمین اکسیژن کافی برای عملکرد بهتر مغز
  10. افزایش کیفیت زندگی: بهبود کلی احساس سلامتی و توانایی انجام امور روزمره

چه کسانی اکسیژن تراپی نیاز دارند؟

گرچه علم اکسیژن تراپی به مزایای افزایش سطح اکسیژن در خون می‌پردازد، اما باید بدانید که ازدیاد بیش از حد این عنصر در بدن انسان می‌تواند باعث مشکلاتی هم شود. سلول‌ها اکسیژن ورودی اضافی را جذب می‌کنند، اما نمی‌توانند از آن استفاده کنند. این ماده اضافی به مرور زمان با مواد داخل سلول، به خصوص آهن و گوگرد، واکنش می‌دهد و اکسیداسیون شکل می‌گیرد.

پروتئین‌هایی که اکسید شده اند می‌توانند باعث آسیب دیدگی سلولی شده و ریسک حمله قلبی و آپنه خواب را افزایش بدهند. حتی احتمال مسمومیت اکسیژن هم با افزایش بیش از حد مقدار آن وجود دارد.

چه کسانی اکسیژن تراپی نیاز دارند؟

بنابراین هر کسی به اکسیژن تراپی نیاز ندارد. تنها باید زمانی به سراغ این روش درمان بروید که اطمینان داشته باشید بیمار شما با کاهش سطح اکسیژن خون مواجه است و درمان قطعی یا به اندازه کافی سریعی برای آن وجود ندارد. بدیهی است که چنین تشخیصی را یک پزشک متخصص بیماری‌های تنفسی باید انجام دهد، پس حتما با چنین متخصصی مشورت کنید.

اکسیژن تراپی مناسب چه بیمارانی هست؟

همان طور که گفتیم، اکسیژن تراپی (دستگاه اکسیژن ساز) در گذشته به خاطر اثر مثبتش روی هوشیاری و تقویت انرژی استفاده گسترده داشت و هنوز هم می توان گاهی با این هدف به این روش درمانی نگاه کرد. همچنین، افرادی که به هر دلیل قادر نیستند اکسیژن کافی را به بافت های بدن خود برسانند می توانند با این روش این مشکل را حداقل به صورت موقت حل کنند. خارج از این دو، عمده کاربرد این روش در درمان بیماری های ریوی است، جایی که به دلایل مختلف ریه ها توانایی عملکرد صحیح خود را از دست می دهند.

برخی از مهمترین این بیماری ها عبارتند از:

  1. امفیزم: در این بیماری، کیسه‌های هوایی در ریه‌ها آسیب می‌بینند و اکسیژن تراپی به بهبود تنفس کمک می‌کند.
  2. برونشیت مزمن: در این بیماری، مجاری هوایی ملتهب و باریک می‌شوند و اکسیژن تراپی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
  3. فیبروز کیسه‌های هوایی: در این بیماری، بافت اسکار در ریه‌ها تشکیل می‌شود و اکسیژن درمانی می‌تواند به بهبود تنفس کمک کند.
  4. پنومونی (ذات الریه): در برخی موارد، اکسیژن تراپی برای کمک به بهبود پنومونی یا ذات الریه تجویز می‌شود.
  5. آسم: در موارد شدید آسم، اکسیژن تراپی می‌تواند برای کاهش علائم و بهبود تنفس استفاده شود.
  6. هیپوکسی: در کسانی که نقص عملکرد ریه به هر دلیل باعث کاهش سطح اشباع می شود، این روش می تواند در تأمین سطح اکسیژن خون مناسب باشد.
  7. سرطان ریه: یک بیماری دیگر که عملکرد ریه را مختل می کند. اکسیژن اضافی در این وضعیت به درمان کمک می کند.
  8. آپنه خواب: قطع موقت تنفس در هنگام خواب که می تواند باعث مشکلات متعدد سلامتی شود.
  9. کووید 19: در درمان این پاندمی مشهور که شش ها را به شدت درگیر خود می کند هم می توان از این روش استفاده کرد.

اثر اکسیژن تراپی در درمان بیماری های ریوی

پیش از هر چیز، دقت داشته باشید که مثل بسیاری از حوزه های درمان دیگر، فرد غیرمتخصص نمی تواند در خصوص استفاده از این متد نظر بدهد و نباید با اکسیژن خالص خود درمانی انجام بدهید. همان طور که در تاریخچه به آن اشاره کردیم، بالا رفتن بیش از حد سطح اکسیژن خون می تواند به بدن آسیب بزند. بنابراین تنها باید با مشورت یک پزشک متخصص نسبت به استفاده از این روش اقدام کنید.

اثر اکسیژن تراپی در درمان بیماری های ریوی

شش‌های ما بخش حیاتی از عملکرد سیستم های داخلی بدن هستند و بدون آنها سطح اکسیژن خون پایین می آید. از آنجایی که بدون رسیدن اکسیژن کافی به بافت ها با مشکلات جدی روبرو می شویم، پس اثر اکسیژن تراپی در انواع بیماری های ریوی را نمی توان نادیده گرفت. برای مثال ذات الریه یا پنومونی طی تاریخ به کرات باعث مرگ و میر شده است، اما حالا به لطف این روش درمانی آمار مرگ بر اثر این بیماری کاهش چشمگیری نسبت به قرن های پیشین داشته است.

از طرف دیگر، به کمک این روش می توان بسیاری از اختلالات تنفسی را پیش از تبدیل شدنشان به بیماری های جدی درمان کرد. برای مثال آپنه خواب که باعث قطع شدن تنفس شما حین خواب می شود، به کمک این روش قابل درمان است. در صورتی که آپنه خواب نادیده گرفته شود در درازمدت می تواند به مشکلات قلبی و عروقی منجر شده و حتی زمینه ساز سکته شود. بنابراین اثرات این روش هم درمانی و هم پیشگیرانه هستند.

نقش دستگاه اکسیژن ساز در اکسیژن درمانی

گرچه دستگاه‌هایی مانند کپسول اکسیژن هم به مدت طولانی برای افزایش سطح اکسیژن بدن کاربرد داشته است، اما کنترل میزان حضور این عنصر در بدن را نمی‌توان به کمک کپسول کنترل کرد. شما دائماً باید ریسک ازدیاد اکسیژن خون و آسیب‌های سلولی را به جان بخرید. از طرف دیگر، دردسرهای شارژ کپسول و جابه جایی دشوار آن باعث می‌شود که اکسیژن سازها به عنوان یک گزینه جایگزین مناسب مطرح شوند.

این دستگاه‌ها هم مدل‌های دستگاه اکسیژن خانگی و بیمارستانی را دارند. فرآیند کار آنها مبتنی بر تغلیظ کردن اکسیژن در هواست. این کار به کمک فیلترها و مواد مخصوصی انجام می‌شود که نیتروژن را جذب کرده و در نتیجه درصد اکسیژن موجود در هوای قابل تنفس را تا سطح قابل توجهی افزایش می‌دهند. همچنین، این تجهیزات اغلب به سیستم‌های الکترونیکی پیچیده ای برای کنترل عملکرد خود مجهزند و بنابراین می‌توان از عملکرد کم اشکال و بی ضرر آنها اطمینان حاصل کرد.

نکته های مهم درباره اکسیژن تراپی

  • مشاوره با پزشک: قبل از استفاده از دستگاه اکسیژن‌ساز یا کپسول اکسیژن، حتماً با پزشک مشورت کنید تا میزان اکسیژن مورد نیاز مشخص شود.
  • تنظیم دبی اکسیژن: مقدار اکسیژن دریافتی باید بر اساس نیاز بیمار تنظیم شود؛ دبی بیش از حد یا کمتر از مقدار توصیه‌شده می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
  • استفاده صحیح از نازال کانولا یا ماسک: تجهیزات اکسیژن‌رسانی باید تمیز باشند و به‌درستی روی صورت قرار بگیرند تا اکسیژن‌رسانی مؤثر باشد.
  • رطوبت‌دهی به اکسیژن: در صورت استفاده طولانی‌مدت، برای جلوگیری از خشکی مخاط، اکسیژن باید از مرطوب‌کننده عبور کند.
  • ایمنی در نگهداری کپسول اکسیژن: کپسول‌ها را در جای خنک و دور از مواد قابل اشتعال نگه دارید. از افتادن یا ضربه خوردن کپسول جلوگیری کنید.
  • حفظ تهویه محیط: هنگام استفاده از اکسیژن، محیط باید دارای تهویه مناسب باشد تا خطر تجمع اکسیژن کاهش یابد.
  • عدم مصرف دخانیات: اکسیژن‌ خالص قابل اشتعال است، بنابراین در محیطی که اکسیژن‌تراپی انجام می‌شود، استعمال سیگار یا روشن کردن شعله ممنوع است.
  • بررسی و نگهداری دستگاه: اگر از اکسیژن‌ساز استفاده می‌کنید، فیلترها را به‌موقع تمیز کنید و از عملکرد صحیح دستگاه اطمینان حاصل کنید.
  • حمل و نقل ایمن: هنگام جابه‌جایی کپسول یا دستگاه اکسیژن‌ساز، مراقب باشید که به آن ضربه وارد نشود و در خودرو نیز آن را به‌صورت ایمن قرار دهید.
  • آگاهی از علائم کمبود یا مسمومیت اکسیژن: علائمی مانند سردرد، خواب‌آلودگی، گیجی یا تنگی نفس ممکن است نشان‌دهنده نیاز به تنظیم میزان اکسیژن باشند.

جمع بندی

در این مطلب مخاطبان عزیز نفس یار را با اکسیژن تراپی، تاریخچه آن و بیماری هایی که بیش از همه تحت تأثیر این روش درمان می شوند آشنا کردیم. اگر قصد خرید تجهیزات مورد نیاز برای این نوع درمان مانند اکسیژن ساز پرتابل و سی پپ را دارید، می توانید با همکاران ما تماس بگیرید تا هر محصولی که مد نظرتان است با هر ظرفیتی که بخواهید در اختیارتان قرار بدهند. خوشحال می شویم که برای تأمین این تجهیزات در خدمت هموطنان عزیز باشیم.

 

 

سوالات متداول درباره اکسیژن تراپی(اکسیژن درمانی)

  1. اکسیژن تراپی چیست و چگونه کار می‌کند؟
    اکسیژن تراپی یک روش درمانی است که سطح اکسیژن خون را افزایش می‌دهد. این روش به وسیله‌ی دستگاه‌های اکسیژن ساز یا کپسول اکسیژن انجام می‌شود تا کمبود اکسیژن در بدن جبران شود.
  2. چه بیماری‌هایی به اکسیژن درمانی نیاز دارند؟
    بیماری‌های ریوی مانند COPD، آسم شدید، ذات‌الریه، فیبروز ریوی، سرطان ریه، هیپوکسی، آپنه خواب و مواردی مانند نارسایی قلبی از جمله شرایطی هستند که ممکن است به اکسیژن تراپی نیاز داشته باشند.
  3. آیا اکسیژن تراپی عوارض دارد؟
    اگر اکسیژن بیش از حد استفاده شود، ممکن است باعث مسمومیت اکسیژن، افزایش خطر اکسیداسیون سلولی و مشکلاتی مانند حمله قلبی یا آپنه خواب شود. بنابراین، باید طبق نظر پزشک استفاده شود.
  4. دستگاه اکسیژن ساز چه تفاوتی با کپسول اکسیژن دارد؟
    دستگاه اکسیژن ساز هوای اطراف را فیلتر کرده و اکسیژن تغلیظ‌شده تولید می‌کند، در حالی که کپسول‌های اکسیژن حاوی مقدار معینی اکسیژن فشرده هستند که نیاز به شارژ مجدد دارند.
  5. آیا اکسیژن تراپی فقط در بیمارستان انجام می‌شود؟
    خیر، امروزه اکسیژن تراپی به کمک دستگاه‌های اکسیژن ساز خانگی قابل انجام است و بسیاری از بیماران می‌توانند در منزل از این روش درمانی استفاده کنند.
  6. چگونه بفهمیم که به اکسیژن درمانی نیاز داریم؟
    علائمی مانند تنگی نفس شدید، کاهش سطح اکسیژن خون (زیر ۹۰٪)، احساس خستگی مزمن و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به اکسیژن درمانی باشد. تشخیص نهایی باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
  7. آیا اکسیژن درمانی می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند؟
    بله، در بیمارانی که دچار اختلالات خواب ناشی از کمبود اکسیژن (مانند آپنه خواب) هستند، اکسیژن درمانی می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
  8. آیا استفاده از اکسیژن ساز خطرناک است؟
    اگر به درستی و تحت نظر پزشک استفاده شود، دستگاه اکسیژن ساز ایمن است. اما قرار گرفتن در معرض اکسیژن بیش از حد می‌تواند مضر باشد، بنابراین نباید خودسرانه میزان اکسیژن را افزایش داد.
  9. آیا اکسیژن درمانی برای همه افراد مفید است؟
    خیر، افرادی که سطح اکسیژن خون نرمال دارند نیازی به اکسیژن درمانی ندارند و استفاده بی‌رویه می‌تواند مضر باشد. تنها افرادی که با کاهش سطح اکسیژن خون مواجه هستند باید از این روش استفاده کنند.
  10. اکسیژن تراپی چقدر در درمان بیماری‌های ریوی مؤثر است؟
    اکسیژن تراپی باعث بهبود عملکرد ریه‌ها، کاهش علائم بیماری‌های ریوی، افزایش انرژی و کاهش تنگی نفس می‌شود. این روش می‌تواند کیفیت زندگی بیماران ریوی را بهبود بخشد و در برخی موارد از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
5/5 - (2 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سبد خرید
ورود

هنوز حساب کاربری ندارید؟

برای دیدن نوشته هایی که دنبال آن هستید تایپ کنید.
فروشگاه
0 محصول سبد خرید